ประเทศไทยมีทรัพยากรธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ ดังคำที่กล่าวกันมาช้านานว่า“ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว” ปัจจุบันแม้วิถีชีวิตของคนไทยเปลี่ยนไปจากอดีตอาชีการเกษตร เช่น การทำนา ทำไร่ และประมง ยังคงมีอยู่คู่คนไทย แต่วิธีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอาจมีการเปลี่ยนรูปแบบไปบ้าง เช่น การเลี้ยงปลาที่มิใช่เพียงเพื่อการบริโภคหากยังนำลักษณะเด่นและสวยงามของพันธุ์ปลาบางชนิดมาเลี้ยงเป็นปลาสวยงามทั้งเลี้ยงเพื่อความเพลิดเพลินและเพาะเลี้ยงเป็นอาชีพแล้วส่งออกไปขายยังตลาดต่างประเทศสร้างชื่อเสียงให้แก่ประเทศไทยและนำเงินเข้ามาในประเทศเป็นจำนวนมากในแต่ละปี
ประเทศไทยส่งออกปลาสวยงามไปสู่ประเทศต่าง ๆ มากกว่า 50 ประเทศทั่วโลกทั้งปริมาณและมูลค่าการส่งออกเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ปลาสวยงามน้ำจืดเขตร้อนร้อยละ 75มาจากภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งประเทศไทยมีปริมาณการส่งออกอยู่ในอันดับต้นๆปลาสวยงามที่ส่งออกไปขายต่างประเทศมีทั้งพันธุ์ปลาพื้นเมืองของไทยและพันธุ์ปลาสายพันธุ์ต่างประเทศที่นำเข้ามาเพื่อเพาะเลี้ยงแล้วส่งออกไปจำหน่ายยังต่างประเทศ ชนิดปลาสวยงามของไทยที่เป็นที่รู้จักกันมาช้านานและสร้างชื่อเสียงให้แก่ประเทศไทย มีหลายชนิด เช่น ปลากัด ทรงเครื่อง กาแดง ก้างพระร่วง ซิวข้างขวาน ซิวหางกรรไกร น้ำผึ้ง ปล้องอ้อย เสือตอ เสือพ่นน้ำ หางไหม้ ตะเพียนทอง กระแห เป็นต้น โดยเฉพาะปลากัดเป็นที่รู้จักกัน ทั่วโลกในชื่อ “Siamese fighting fish” และเกษตรกรไทยมีความรู้ความชำนาญในเรื่อง การคัดและปรับปรุงสายพันธุ์ปลากัดจนได้ความหลากหลายของสายพันธุ์ เป็นที่นิยมกันทั่วโลก เช่น ปลากัดครีบยาว (Long- finned) หางสามเหลี่ยม (Delta-tailed) หางมงกุฏ (Crowntailed)หางพระจันทร์ครึ่งเสี้ยว (Halfmoon-tailed) 2 หาง (Double-tailed) เป็นต้น
ปลาสวยงามของไทยหลายชนิดที่ตลาดต่างประเทศนิยมเลี้ยง เป็นปลาที่รวบรวม จากแหล่งน้ำธรรมชาติ พันธุ์ปลาบางชนิดอยู่ระหว่างการศึกษาเพื่อการเพาะพันธุ์และยังผลิตได้ในปริมาณที่ไม่เพียงพอกับความต้องการของตลาด เช่น ก้างพระร่วง ซิวข้างขวาน และ ปล้องอ้อย ดังนั้นผู้เกี่ยวข้องควรตระหนักถึงการใช้ทรัพยากรเหล่านี้เพื่อให้มีอยู่ใน8 100 ชนิด ปลาสวยงามของไทยแหล่งน้ำธรรมชาติของไทยต่อไป โดยการอนุรักษ์แหล่งที่อยู่อาศัยในธรรมชาติและมีการวางแผนการอนุรักษ์และใช้ทรัพยากรสัตว์น้ำอย่างยั่งยืน ปลาสวยงามไทยหลายชนิดที่เกษตรกรของไทยมีความชำนาญในการเพาะพันธุ์และกรมประมงได้มีการปล่อยคืนสู่แหล่งน้ำธรรมชาติอย่างสม่ำเสมอ เช่น ทรงเครื่อง กาแดง น้ำผึ้ง หางไหม้ ตะเพียนทอง กระแห เป็นต้น
ชนิดปลาสวยงามที่นำมาเสนอต่อไปนี้เป็นการรวบรวมข้อมูลของปลาโดยจัดเรียงตามลำดับของวงศ์ (Family) ซึ่งเป็นเพียงส่วนหนึ่งของปลาไทยสวยงามที่ได้รับความนิยมเลี้ยงกันในปัจจุบันและยังมีอีกจำนวนมากที่นิยมเลี้ยงกันอย่างแพร่หลายซึ่งจะนำมาเสนอในโอกาสต่อไป
ขอบคุณผู้งเรียบเรียง
- สุจินต์ หนูขวัญ
- อรุณี รอดลอย
ขอบคุณภาพประกอบจาก
- อรุณี รอดลอย ชาญทอง ภู่นิยม
- ชวลิต วิทยานนท์ นณณ์ ผาณิตวงศ์
